ความสุขเหนืออื่นใดรองจากทิพยสุข คือการอยู่อย่างสันติกับคนที่เราสัมพันธ์ใกล้ชิด ผู้ที่เราต้องอยู่ด้วยทุกวันตลอดปี เมื่อผู้คนพยายามจัดการกับกลไกสุดซับซ้อนของอารมณ์มนุษย์โดยขาดการฝึกฝน ผลเสียหายมักจะเกิดอยู่บ่อยๆ น้อยคนนักที่จะตระหนักว่าความสุขส่วนใหญ่ของเราอยู่ที่ศิลปะการเข้าใจกฎพฤติกรรมของมนุษย์ ผู้คนไม่น้อยจึงมัก “อารมณ์เสีย” กับเพื่อนๆ หรือที่ร้ายกว่านั้นคือทะเลาะกับคนที่รักในบ้านตลอดเวลา
กฎเบื้องต้นของพฤติกรรมที่ถูกต้องคือการปรับปรุงตน...ทุกครั้งที่มีเรื่องขัดใจกับเพื่อนหรือคนที่เรารัก เราควรนึกตำหนิตนเองที่เข้าไปอยู่ในสถานการณ์ไม่น่าพึงใจนั้น ต้องพยายามออกจากสถานการณ์นั้นโดยเร็วและราบรื่นที่สุดเท่าที่จะทำได้ ไม่มีประโยชน์ที่จะเพิ่มความขัดแย้งด้วยการเอะอะตำหนิผู้อื่น แม้เราเห็นว่าเขาน่าจะโดนตำหนิ เราสามารถสอนคนที่รักแต่เป็นคนอารมณ์ร้ายให้ปรับปรุงตนได้ดีเป็นร้อยเท่าด้วยการทำตนเป็นตัวอย่าง ดีกว่าใช้คำพูดรุนแรง หรือบอกว่าตนเองเป็นฝ่ายถูก
ส่วนใหญ่แล้วนั้น ผู้คนพูดและกระทำตามความคิดเห็นของตน พวกเขาแทบไม่มอง หรือไม่พยายามจะมองความคิดเห็นของอีกฝ่าย ถ้าขาดความเข้าใจท่านก็จะทะเลาะกับคนอื่น ระลึกไว้เสมอว่า ท่านต้องตำหนิตนเองด้วย ต่อให้อีกฝ่ายเป็นคนก่อเรื่อง “คนโง่โต้เถียง คนฉลาดแลกเปลี่ยนความคิดเห็น”
การมีอารมณ์สงบไม่ได้หมายความว่าท่านต้องยิ้มเห็นด้วยตลอดเวลาไม่ว่าผู้อื่นพูดอะไร—หมายถึงท่านรู้ความจริงแต่ไม่อยากเอาเรื่องนี้มาสร้างความรำคาญ—อย่างนี้ก็เกินไป คนที่ประจบผู้อื่นด้วยวิธีนี้ เพราะอยากให้เขาชมว่าอารมณ์ดี ไม่จำเป็นต้องควบคุมอารมณ์...แต่ผู้ควบคุมอารมณ์ได้นั้นยึดถือความจริง แลกเปลี่ยนแบ่งปันเท่าที่ทำได้ และหลีกเลี่ยงจากผู้ไม่พร้อมจะรับฟังเพื่อตัดความรำคาญที่ไม่จำเป็น เขารู้ว่าเมื่อไหร่ควรพูด เมื่อไหร่ควรเงียบ แต่เขาไม่ประนีประนอมอุดมการณ์และความสงบภายในของตน บุคคลเช่นนี้เป็นพลังประเสริฐในโลก
เราควรทำตนให้น่าสนใจด้วยการใช้วาจาภาษาที่สุภาพและจริงใจ แรกสุดเราต้องสุภาพต่อญาติใกล้ชิด ถ้าใครทำอย่างนี้ได้เขาจะติดนิสัยพูดจาดีกับผู้อื่น ความสุขแท้ในครอบครัวเป็นฐานแท่นบูชาของความเข้าใจและวาจาสุภาพอ่อนโยน ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับทุกสิ่งเพื่อแสดงความเมตตา การนิ่งสงบ ความจริงใจ และถ้อยคำสุภาพ ไม่ว่าเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยกับผู้อื่น แสดงให้รู้ว่าบุคคลนั้นรู้จักวางตัว
ถ้าท่านอยากให้คนอื่นรัก จงเริ่มด้วยการมอบความรักแก่ผู้ต้องการความรักจากท่าน...ถ้าท่านต้องการให้ผู้อื่นเห็นใจ เริ่มด้วยการแสดงความเห็นใจคนรอบข้าง ถ้าท่านต้องการให้คนนับถือ ท่านต้องเรียนรู้ที่จะนับถือทุกคน ไม่ว่าหนุ่มหรือแก่...ท่านอยากให้ผู้อื่นเป็นอย่างไร ท่านต้องเป็นอย่างนั้นเสียก่อน แล้วท่านจะพบว่าผู้อื่นก็จะตอบสนองทำนองเดียวกันต่อท่าน
คนสองคนที่ร่วมชีวิตเพื่อช่วยเหลือกันสู่การตระหนักรู้ในพระผู้เป็นเจ้า คือผู้ที่สร้างชีวิตสมรสบนพื้นฐานความถูกต้อง: นั่นคือมิตรภาพอันไร้เงื่อนไข
เรามาสู่โลกนี้ ก็เพื่อเรียนรู้ที่จะพัฒนาความรักบริสุทธิ์อันไร้เงื่อนไขระหว่างสามีกับภรรยา พ่อแม่กับลูก เพื่อนกับเพื่อน ตัวตนของเรากับตัวตนทั้งหลาย
การสมรสที่แท้จริงเป็นห้องทดลองที่ความเห็นแก่ตัว อารมณ์ร้าย และพฤติกรรมแย่ๆ ถูกใส่ลงในหลอดทดลองของความอดทน เพื่อเปลี่ยนพิษร้ายให้หมดฤทธิ์ด้วยอำนาจความรัก และการพยายามทำดีอย่างสม่ำเสมอ
ถ้าคู่ครองของท่านมีนิสัยหรือลักษณะที่ทำให้ท่านอารมณ์เสียได้ง่ายๆ ท่านต้องเข้าใจเป้าหมายของสถานการณ์นี้: มันทำให้พิษที่ซ่อนอยู่ในตัวท่านกำลังผุดขึ้นมาให้ท่านกำจัดเพื่อชำระนิสัยของท่าน
สิ่งสำคัญที่สามีหรือภรรยาจะมีความปรารถนาดีต่อกันคือด้านมิติวิญญาณ เพราะการได้เปิดเผยวิญญาณออกมา จะเผยทิพยลักษณะของความเข้าใจ ความอดทน คิดด้วยความกรุณา ความรักออกมาเช่นกัน ซึ่งแต่ละฝ่ายต้องระลึกไว้เสมอว่า การจะให้วิญญาณเติบโตงอกงามนั้นบังคับกันไม่ได้ จงใช้ชีวิตของท่านด้วยความรัก แล้วความดีงามของท่านจะเป็นแรงบันดาลใจต่อคนที่ท่านรักทุกคน
เมื่อสามีรับใช้ภรรยา และภรรยารับใช้สามี เพราะอยากให้แต่ละฝ่ายมีความสุข จิตพระคริสต์—ปัญญารักจักรวาลแห่งพระเจ้าซึ่งแทรกซ่านอยู่ในทุกอะตอมของสิ่งสร้าง—จะเริ่มสำแดงผ่านทางจิตสำนึกของเขาทั้งคู่
เมื่อคนสองคนให้ความสนใจกันอย่างไร้เงื่อนไข และพร้อมจะเสียสละให้แก่กัน พวกเขามีความรักแท้จริงต่อกัน
การหวังให้คนที่รักสมบูรณ์พร้อม และเป็นสุขใจอย่างจริงใจเมื่อคิดถึงคนคนนั้น นั่นคือความรักแห่งสวรรค์ และนั่นคือความรักของมิตรแท้
ทำสมาธิด้วยกันทุกเช้า โดยเฉพาะตอนค่ำ...จัดแท่นบูชาเล็กๆ ที่สามี ภรรยาและลูกๆ มารวมกันถวายความภักดีต่อพระเจ้า และรวมวิญญาณเป็นหนึ่งเดียวกันตลอดไปในความปีติแห่งจิตจักรวาล ..ยิ่งท่านปฏิบัติสมาธิด้วยกันมากเท่าใด ท่านจะรักกันและกันอย่างลึกซึ้งมากขึ้น
“เมื่อข้าพเจ้าแผ่ความรักและความดีแก่ผู้อื่น ข้าพเจ้าจะเปิดช่องทางให้ความรักแห่งพระเจ้าเข้ามาในตน ความรักแห่งสวรรค์เป็นแม่เหล็กดึงดูดความดีทั้งปวงสู่ข้าพเจ้า”
- “Soul Union as the Original Purpose of Marriage,” Discourse 62, The Second Coming of Christ by Paramahansa Yogananda
- “The Art of Getting Along in This World,” Journey to Self-realization by Paramahansa Yogananda
- “Developing an Understanding Heart,” Finding the Joy Within You by Sri Daya Mata
- “Creating Harmony in Relationships With Others,” Finding the Joy Within You by Sri Daya Mata
- “Understanding One Another,” Only Love by Sri Daya Mata
- “The Divine Art of Making Friends,” Man’s Eternal Quest by Paramahansa Yogananda
- “Be a Conqueror of Hearts,” Journey to Self-realization by Paramahansa Yogananda